To historyczna decyzja, która ma na celu zbliżenie świata nauki i decydentów politycznych. Decyzję podjęto podczas Międzyrządowego Spotkania Wysokiego Szczebla, które odbyło się w 20 czerwca 2025 r. w Punta del Este w Urugwaju. Decyzja była możliwa dzięki wcześniejszemu osiągnięciu porozumienia na skutek negocjacji prowadzonych na miejscu przez państwa oraz innych interesariuszy na poziomie Otwartej Grupy Roboczej (OEWG) w ramach UNEP (Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych). 

Prace panelu będą podstawą dla polityków na całym świecie do podejmowania racjonalnych, opartych na dowodach naukowych działań - to nasz wielki sukces. Panel będzie wspierać i promować oparte na nauce działania lokalne, krajowe, regionalne i globalne w zakresie należytego zarządzania chemikaliami i odpadami oraz zapobiegania zanieczyszczeniom. Panel ten wypełni jedną z brakujących luk w dziedzinie wielostronnych paneli naukowo-politycznych zajmujących się potrójnym kryzysem planetarnym, obejmującym zmianę klimatu, utratę bioróżnorodności oraz zanieczyszczenie środowiska - mówiła w trakcie przemówienia wiceministra klimatu i środowiska Anita Sowińska.  

Jak mówiła natomiast Inger Andersen, dyrektor wykonawcza Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP), porozumienie państw członkowskich ONZ to pierwszy krok w kierunku realizacji znaczących działań w celu rozwiązania globalnego kryzysu związanego z odpadami i zanieczyszczeniem oraz zapewnienia zdrowszej, bezpieczniejszej przyszłości dla nas wszystkich. 

Nowy panel jako odpowiedź na wezwanie wspólnoty międzynarodowej 

Rozmowy o utworzeniu ISP-CWP rozpoczęły się w 2022 r., jako bezpośrednia odpowiedź na rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ ds. Środowiska (UNEA, rezolucja 5/8), która wzywała do utworzenia międzyrządowego organu naukowo-politycznego w zakresie chemikaliów, odpadów i zapobiegania zanieczyszczeniom. 

Po kilku latach zakończonych przed paroma dniami w Urugwaju intensywnych negocjacji państwa członkowskie ONZ osiągnęły porozumienie i oficjalnie powołały nowy panel, którego zadaniem będzie opracowywanie globalnych ocen naukowych oraz identyfikowanie luk w wiedzy i potrzeb badawczych. Panel będzie również przekładał złożone dane naukowe na przystępne i użyteczne informacje wspierające decydentów na wszystkich poziomach. 

Ważnym elementem jego działalności będzie wzmacnianie potencjału krajów – szczególnie rozwijających się – do podejmowania decyzji opartych na rzetelnej wiedzy naukowej.  

Sukces jakim zakończyły się prowadzone w Urugwaju negocjacje miał szczególny charakter również ze względu na kończącą się właśnie Prezydencję Polski w Radzie UE, co oznacza głos wszystkich państw UE był reprezentowany w Punta del Este przez polskich delegatów oraz przedstawicieli Komisji Europejskiej.

ISP-CWP będzie niezależnym organem międzyrządowym z programem prac zatwierdzonym przez rządy, aby dostarczać dowodów naukowych istotnych dla polityki, nie mając charakteru nakazowego. Unia Europejska i jej państwa członkowskie chętnie wezmą udział w pracach tego niezależnego naukowo organu. Mamy nadzieję, że przyszły panel będzie skutecznie współpracował z innymi organami naukowymi, takimi jak Międzyrządowa Platforma Naukowo-Polityczna ds. Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych (IPBES) czy Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), i będzie je uzupełniał - powiedziała wiceministra Anita Sowińska. 

Źródło: MKiŚ